“รายอแน” วิถีแห่งความผูกพันมลายูมุสลิมชายแดนใต้

          คำว่า “รายอแน” หรือ รายอหก ซึ่งหมายถึงเป็นประเพณี และวิถีปฏิบัติที่มีเฉพาะชาวมุสลิมในพื้นที่จังหวัดชายแดนภาคใต้ ถือปฏิบัติกันมาตั้งแต่อดีต โดยไม่ได้มีการระบุไว้ในศาสนาอิสลามแต่อย่างใด โดยหลังจากที่ถือศีลอดในเดือนรอมฎอนเสร็จสิ้น และมีการเฉลิมฉลองวันรายออีฏิ้ลฟิตริ ไปแล้ว 1 วัน ในศาสนาอิสลามส่งเสริมให้ถือศีลอดต่ออีก 6 วัน เป็นการชดเชยการถือศีลอด หรือปอซอ ที่ได้มีการขาดไป ในช่วงเดือนรอมฏอนที่ผ่านมา หรือตั้งใจถือศีลอดเพิ่มอีก 6 วันในเดือนเชาวาล เพราะจะได้รับผลบุญเท่ากับถือศีลอด 1 ปี

          ในทางปฏิบัติ เมื่อถึงวันตรุษออกบวช หรือ อีฏิ้ลฟิตริ นั้น ชาวบ้าน มักจะทำขนมคาวหวานเพียงแค่เล็กน้อย นั่นก็เพราะว่า ชาวบ้านส่วนใหญ่มักใช้เวลาหมดไปกับการ เยี่ยมญาติ และต้อนรับขับสู่ แขกเหรื่อที่มาเยี่ยมเยียน และในวันต่อมา ชาวบ้านมักจะถือศีลอด 6 วัน ในเดือนเชาวาลต่อเนื่องไปเลย ซึ่งหากทำอาหารคาวหวาน มากจนเกินไป ก็จะทำให้ อาหารเหล่านั้น บูดเสียโดยใช่เหตุ  จึงเป็นที่มาของวิถีปฏิบัติ เมื่อเสร็จสิ้นการถือศีลอดครบ 6 วัน ชาวไทยมุสลิมจะถือโอกาสนี้เฉลิมฉลอง “วันรายอแน” อีกครั้ง โดยจะเดินทางไปทำบุญให้กับบรรพบุรุษที่ล่วงลับที่กุโบร์ต่าง ๆ ประจำหมู่บ้าน

          การเยี่ยมเยียนบรรพบุรุษ ในวันรายอแน การไม่ลืมเลือนรากเหง้าแห่งอดีตของตนเอง และไม่ลืมเลือนแนวทางแห่งศาสนา จะช่วยสร้างสายใย เป็นน้ำหนึ่งใจเดียวกัน และช่วยยึดเหนี่ยวสันติสุขมิให้ห่างไกลออกไป การเยี่ยมเยียนกุโบร์หรือสุสานของบรรพบุรุษนั้น เป็นการทำให้ชาวมุสลิมรำลึกถึงความตาย รำลึกว่าสักวันเราก็ต้องมาอยู่ที่นี่ และต้องบังคับจิตใจให้ละเว้นทำบาป โดยรวมแล้วถือเป็นสิ่งที่ศาสนาส่งเสริมให้ปฏิบัติ โดยไม่คำนึงช่วงเวลาเป็นการเฉพาะจะกระทำในช่วงเวลาเมื่อไร   ก็ได้ แต่เนื่องจากวันตรุษ อีฏิ้ลฟิตริ ของมุสลิมส่วนใหญ่ในชายแดนภาคใต้ได้หมดไปกับการเยี่ยมญาติ และต้อนรับแขกผู้มาเยือน ดังนั้น วันรายอแนของทุกปี จึงถือเป็นวันรวมพบญาติปีละครั้ง โดยญาติพี่น้องที่แยกย้ายไปอาศัยอยู่ในแต่ละพื้นที่ ทั้งใน และต่างประเทศต่างจะเดินทางกลับบ้านเกิด เพื่อมาร่วมเยี่ยมเยียนสุสานของบรรพบุรุษที่ล่วงลับไปแล้ว ทำให้มีโอกาสได้พบกับญาติพี่น้อง และเพื่อนบ้าน ได้ล้อมวงร่วมรับประทานอาหารด้วยกัน เป็นวิถีแห่งความผูกพันที่ปฏิบัติกันมาเป็นเวลาหลายร้อยปีมาแล้ว

ขอขอบคุณข้อมูล และภาพ จาก เพจ สันติสุขแดนใต้

ศูนย์ประชาสัมพันธ์กองอำนวยการรักษาความมั่นคงภายในภาค4ส่วนหน้า